Nigeria TV Info – Akụkọ Bayajidda, Onye Mmalite Ụlọ Ọchịchị Hausa

Bayajidda (n’ụzọ Hausa nwere akara ụda: Bàyā̀jiddà), bụ onye aha ya bụ Abu Yazid n’eziokwu, a na-asọpụrụ ya n’akụkọ ifo West Africa dị ka onye guzobere steeti Hausa tupu narị afọ nke 19.

Dị ka ọtụtụ akụkọ si kwuo, Bayajidda si Baghdad. Ọ malitere njem ya na Borno, ebe ọ lụrụ otu n’ime ụmụ nwanyị nwaanyị nke Mai. Mgbe nke ahụ gasịrị, ọ gara n’ala Hausa maka oge ụfọdụ, ebe ọ lụrụ Ayaba Daura. Dị ka nkwanye ùgwù maka “Eze” nke dị ka agwọ buru ibu nke zoro mmiri maka ndị mmadụ ya, Ayaba nyere ya otu n’ime ụmụ nwanyị Gwari ya.

Site n’ụmụ nwanyị ndị a, Bayajidda mụrụ ọtụtụ ụmụaka. N’ebe Ayaba Daura nọ, o mụrụ nwa nwoke aha ya bụ Bawo. Site n’ebe nwa nwanyị Borno nọ, ọ mụrụ Biram, mgbe nwa nwanyị Gwari mụrụ Karbagari. Bawo nwetara oche nna ya, ma mụrụ ụmụ isii nke ghọrọ ndị eze na Daura, Katsina, Zazzau, Gobir, Kano, na Rano. Site n’aka Biram, e guzobere “Hausa Bakwai.”

Karbagari, nwa nwaanyị Gwari, mụrụ ụmụ asaa nke ghọrọ ndị eze na Kebbi, Zamfara, Gwari, Jukun, Ilorin, Nupe, na Yauri. N’omenala Hausa, a na-akpọ ha “Banza Bakwai.”