Nigeria TV Info

Ìjagunmolu, Ìṣèlú Rẹ, àti Àwọn Tó ń Ṣe É: Ìbànújẹ Tó ń Kọ́ Lórí Ààbò Orílẹ̀-Èdè

ABUJA — Bó tilẹ̀ jẹ́ pé Ààrẹ Bola Ahmed Tinubu ti kéde pé ìwà ìtanú àti ìmèjọ́ ní Nàìjíríà ti “kú,” àwọn amòfin sọ pé àìlera ààbò, pàápàá jùlọ ìjagunmolu, ń tẹ̀síwájú láti jẹ́ kó ṣòro fún ìdúróṣinṣin orílẹ̀-èdè.

Ìjagunmolu ti di ọ̀kan lára àwọn ìṣòro tó ń gòkè lọ́ráwọ́ jùlọ ní Nàìjíríà, tí ń fa àwọn ẹgbẹ́ ológun láti gbogbo Àríwá àti Àárín Afirika. Gẹ́gẹ́ bí Ìjọba Orílẹ̀-Èdè fún Ìṣirò (NBS) ṣe sọ, àwọn ará Nàìjíríà san ₦2.2 tiriliọnu ($1.41 bilionu) gẹ́gẹ́ bí owó ìtajà fún àwọn ajẹ́rún ni ọdún àkọ́kọ́ ìjọba Tinubu, tí ìdá mẹ́ta nínú èyí wà ní Apá Ìwọ̀-Oòrùn-Àríwá.

Ẹgbẹ́ Aláṣẹ fún Àwọn Ètọ́ Ẹ̀dá Enìyàn ti Orílẹ̀-Èdè (NHRC) sọ pé ní Oṣù Kẹrin 2025 nìkan, àwọn ará Nàìjíríà 570 ni a pa nínú ìjàmbá ìjagunmolu 378, pàápàá lórí ọ̀nà pàtàkì àti ní àwọn àdúgbò agbè. Àwọn ajẹ́rún ń fi igberaga hàn sí i, nígbà míì wọn á máa purọ̀ síta lórí àwùjọ àti pé ní ọ̀pọ̀ ìgbà wọn á pa àwọn tí wọn ti gba owó ìtajà lọ́wọ́. Ní Oṣù Kẹta 2025, lára àwọn tí a gba ní Banga Village, Kauran Namoda LGA, Ìpínlẹ̀ Zamfara, a sọ pé a pa 35 nínú 56, bó tilẹ̀ jẹ́ pé owó ìtajà ti san.

Gómìnà Ìpínlẹ̀ Zamfara, Dauda Lawal, sọ pé ó lè parí ìjagunmolu ní ìpínlẹ̀ rẹ̀ láàárín oṣù méjì bí a bá fún un ní àṣẹ pátápátá lórí àwọn agbára ààbò. “Níbikíbi tí olórí ajẹ́rún wà ní Zamfara, mo mọ̀. Pẹ̀lú fóònù mi, mo lè fi hàn ọ níbi tí wọn wà lónìí,” ni ó sọ. Ṣùgbọ́n, ó sọ ìbànújẹ rẹ̀ nípa ààlà agbára rẹ̀ àti ìṣèlú àìlera ààbò, tó ń dí ipa ìṣàrò láti parí ìṣòro náà.

Gómìnà Lawal tún sọ pé ẹni tí ó jẹ́ gómìnà tẹ́lẹ̀ rẹ̀ àti ní báyìí Minista Ìpínlẹ̀ fún Ààbò, Bello Matawalle, ní ìbáṣepọ̀ pẹ̀lú ìjagunmolu, ohun tí Matawalle kòríko. Ìjàmbá yìí fi hàn àìlera ìbáṣepọ̀ láàárín àwọn alákóso ìpínlẹ̀ àti àjọ ìṣàkóso apapọ̀ nínú ìbáṣe àwọn ìṣòro ààbò.

Àwọn amòfin sọ pé bó tilẹ̀ jẹ́ pé ìjagunmolu ń mú èrè fún àwọn tó ń ṣe é, ìmúlò ètò ààbò orílẹ̀-èdè tó péye kò tíì wá. Ìpè fún àtúnṣe àjọṣepọ̀ tàbí fífi àwọn gómìnà sílẹ̀ kò lè yanju ìṣòro tó wà lórí eto. Àwọn amòfin sọ pé fífi agbára sí àwọn àdúgbò láti dáàbò bo ara wọn àti ààbò agbè lè jẹ́ ìgbésẹ̀ tó yarayara tó sì ní èrè jùlọ.

Nígbà tí Nàìjíríà ń ṣe àyẹyẹ “ipari ìwà ìtanú àti ìmèjọ́,” àwọn ará orílẹ̀-èdè ń dojú kọ́ ìbànújẹ ojoojúmọ́ láti ọwọ́ àwọn ẹgbẹ́ ológun, tó ń fi hàn pé ogun fún ààbò orílẹ̀-èdè kò tíì parí.